Kişi, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp da elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüsten dolayı sorumlu tutulur. Suça teşebbüs halinde fail, meydana gelen zarar veya tehlikenin ağırlığına göre, ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine onüç yıldan yirmi yıla kadar, müebbet hapis cezası yerine dokuz yıldan on beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Diğer hallerde verilecek cezanın dörtte birinden dörtte üçüne kadarı indirilir. TCK’nın 35/1’egöre; fail, işlemeyi kastettiği bir suçu elverişli hareketlerle doğrudan doğruya icraya başlayıp elinde olmayan nedenlerle tamamlayamaz ise teşebbüs hükümleri uygulanır.
Teşebbüsün Şartları :
1.Kasıtlıbir suç söz konusu olmalıdır.
- Suçun icra hareketlerine başlanmış olmalıdır.
Aşamaları:düşünce aşaması – hazırlık hareketleri – icra hareketleri – netice – suç yolu kapanmıştır. Tamamlanmış suçun cezası verilir.
- Elverişli hareketlerle suçun icrasına başlanmış olmalıdır.
- Failin elinde olmayan nedenlerle netice gerçekleşmemiş olmalıdır.
Kasten Öldürmeye Teşebbüs Cezası
Fail tarafından insan hayatına kasten son vermeye elverişli bir hareket icra edilmesine rağmen ölüm sonucunun gerçekleşmemesi durumunda söz konusu olur. Kasten öldürme suçu, neticesi hareketten ayrılabilen ve bu nedenle teşebbüse elverişli bir suç tipidir. İnsan hayatına son vermeye yönelen eylem nedeniyle mağdur öldüğü takdirde fail kasten öldürme suçu nedeniyle cezalandırılmaktadır. Öldürme kastıyla hareket edilmesine rağmen mağdurun yaşaması halinde ise fail, kasten öldürme suçuna teşebbüs hükümleri çerçevesinde cezalandırılmaktadır. Örneğin, öldürme kastıyla hareket ederek silahla veya bıçakla mağdura darbe vuran fail mağdurun ölümüne yol açmamışsa (TCK m.81 veya TCK m.82 ve TCK m.35’e göre) kasten öldürmeye teşebbüs hükümleri gereği cezalandırılacaktır.
Fail tarafından işlenen fiilin “kasten yaralama suçu” mu yoksa “kasten insan öldürmeye teşebbüs” mü olduğu konusunda mahkeme kararlarına yansıyan oldukça ciddi tartışmalar yaşanmaktadır. Kasten yaralama suçu ile kasten öldürmeye teşebbüs suçu arasındaki ayırıcı temel nokta her bir suçun manevi unsurunun, yani kastın farklılığıdır. Kasten yaralama suçunda daha hafif sonuç (darp ve yaralama) istenilmiş olup daha ağır sonuç (ölüm) fail tarafından istenilmiş değildir. Fail, daha ağır sonucun, yani ölümün, gerçekleşmesini istediği takdirde, kastının insan öldürmeye yönelik olduğu kabul edilir ve fail kasten öldürme suçuna teşebbüs nedeniyle cezalandırılacaktır.
İhmali davranışla öldürme, normal bir öldürme ise müebbet hapis cezası değil, 15 yıl ile 20 yıl arası hapis cezası söz konusu olur. Eğer suçun temel şeklinin ihmali davranışla işlenmesine teşebbüs söz konusu ise 3 yıl ile 15 yıl arasında değişen bir hapis cezası verilebilmektedir.
İhmali davranışla öldürme, suçun cezayı artırıcı nitelikli şekli ise ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası yerine 20 yıl ile 25 yıl arası hapis cezası verilebilmektedir. Buna göre eğer suçun ağırlaştırılmış şeklinin ihmali davranışla işlenmesine teşebbüs söz konusu ise 5 yıl ile 19 yıl arasında değişen bir hapis cezası verilebilmektedir.
İhmali davranışla öldürme, suçun temel şeklinin diğer hallerine tekabül etmişse 10 yıl ile 15 yıl arasında hapis cezasına hükmolunur. Burada aslında taksirle öldürme ve cezayı azaltan diğer durumlardan bahsedilmektedir. Bu durumlarda teşebbüs söz konusu ise 3 yıl ile 12 yıl arasında değişen hapis cezası verilebilmektedir.
Kasten Öldürmenin Nitelikli Hallerine Teşebbüs
Kasten adam öldürme suçunun nitelikli halleri Türk Ceza Kanunu madde 82 hükmünde yer almıştır. Bu hallere teşebbüs edildiği zaman verilecek olan ceza,13 yıl ile 20 yıl arasında değişen hapis cezasıdır. Tabi olayda cezayı hafifletici haller bulunduğu takdirde bu ceza indirilebilir. Kasten öldürme suçunun cezayı artırıcı nitelikli halleri şu şekilde sıralanabilir:
- Suçun planlanarak işlenmesi
- Suçun canavar hissi ile işlenmesi
- Suçun eziyet (işkence) çektirerek işlenmesi
- Suçun yangın çıkararak, su baskını yaparak, tahrip veya bombalama yaparak, nükleer – biyolojik – kimyasal silah kullanarak işlenmesi
- Suçun üstsoyu veya altsoya karşı işlenmesi
- Suçun eşe veya kardeşe karşı işlenmesi
- Suçun çocuğa karşı işlenmesi
- Suçun beden veya ruh bakımından kendini savunamayacak durumda olan kişiye karşı işlenmesi
- Suçun hamile olduğu bilinen kişiye karşı işlenmesi
- Suçun kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle işlenmesi
- Suçun başka bir suçu gizlemek veya delillerini yok etmek amacıyla işlenmesi
- Başka bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla veya başka bir suçtan ötürü yakalanmamak amacıyla işlenmesi
- Suçun, başka bir suçu işleyememekten duyulan infialler işlenmesi
- Suçun kan gütme veya töre saikiyle işlenmesi
Kasten Öldürmeye Teşebbüsün Unsurları
Kasten öldürmeye teşebbüs suçunda failin öldürme kastı ile hareket ediyor olması şarttır. Eğer fail öldürmek istemiyor ve yalnızca yaralamak gayesi ile hareket ediyorsa kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi değil, kasten yaralama suçu oluşur.
Kasten öldürmeye teşebbüs suçu herkes tarafından işlenebilen genel suçlardandır. Bu suçun faili de mağduru da herkes olabilir. Failin veya mağdurun niteliği kimi durumda cezayı artırıcı veya azaltıcı niteliğe sahip olabilir. Örneğin eşe karşı işlenen kasten öldürme suçuna teşebbüste ceza artırılır. Veya 18 yaşından küçük çocuğun işlediği suçlarda ceza azaltılır veya ceza verilmez.
Kasten öldürmeye teşebbüs suçu serbest hareketli suçlardandır. Dolayısıyla öldürmeye elverişli her türlü fiilin icrasına başlanması ile bu suç oluşabilir. Fiilin şekli kimi durumda cezayı artırıcı etkiye sahip olabilmektedir. Örneğin eziyet çektirerek işlenen kasten öldürme veya kasten öldürmeye teşebbüs suçunda ceza artırılır.
Kasten öldürmeye teşebbüs suçunda ölüm neticesinin gerçekleşmemiş olması gerekir. Öldürmeye elverişli fiillerin icrasına başlanmış olması gerekir. Öldürme kastı ile hareket eden failin öldürmeye elverişli icra hareketlerini elinde olmayan nedenlerle bırakmış olması gerekir.
Son olarak, yerel mahkemece cezanın yanlış tayin edilmesine ilişkin olarak Yargıtay 1. Ceza Dairesi’nin 2021/7725 K. sayılı kararını paylaşmak konunun iyice anlaşılmasına yardımcı olacaktır:
Olay günü ayrı yaşayan ve boşanma davası devam eden, daha önce de mağduru tehdit eden sanığın, yolda yürüyen mağduru yakalayarak 4 tanesi batına ve göğüse nafiz olup pnömotoraksa, mide ve barsak yaralanmalarına, hayati tehlike geçirmesine neden olan diğerleri hafif nitelikte toplam sekiz bıçak darbesi ile öldürmeye teşebbüs ettiği anlaşılan olayda;
Sanığın mağdura yönelik nitelikli kasten öldürmeye teşebbüs eylemi nedeniyle meydana gelen zarar ve tehlikenin ağırlığı gözetildiğinde, daha vahim hallerin varlığı da düşünülerek 13 yıldan 20 yıla kadar hapis cezası öngören TCK’nin 35. maddesi uyarınca vasati seviyelerin üzerinde ve fakat üst sınırdan bir miktar uzaklaşılarak cezalandırılması yeterli iken, üst sınıra çok yakın olacak şekilde bir cezaya hükmedilmesi, bozma nedenidir.
Her hakkı saklıdır. Bu yazı içeriğinde yer alan bilgiler, eteysehukuk.com a atıf yapılmaksızın kullanılamaz. Atıf yapmadan, kısmen veya tamamen alıntı yapılması halinde ilgililer hakkında hukuki ve cezai yollara müracaat edilecektir.