VERGİ DAİRESİNİN HACZİ NASIL KALDIRILIR?

Vergi Haczi Nedir

Vergi haczi, kamu alacaklarının tahsili amacıyla borçlunun mal varlığına el konulması işlemidir. Haciz işlemi, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 62. maddesi uyarınca gerçekleştirilir. Vergi borcunu ödemeyen mükelleflerin menkul ve gayrimenkul mallarına, alacaklarına ve haklarına haciz konulabilir. Ancak, bazı durumlarda bu haczin kaldırılması mümkündür. Bu makalede, vergi dairesinin haczinin iptali süreci ve bu süreçte dikkat edilmesi gereken hususları ele alacağız.

Vergi Haczinin Konulması

Vergi borcunu zamanında ödemeyenlere 15 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları düzenlenen ödeme emri tebliğ edilir. Kendisine ödeme emri tebliğ edilen borçlunun 15 gün içerisinde borcunu ödememesi, mal bildiriminde bulunmaması veya mal bildiriminde bulunduğu malların borcunu karşılamaması halinde, mal bildiriminde gösterilen veya tahsil dairesince tespit edilen borçlu veya üçüncü şahıslar elindeki menkul, gayrimenkul, alacak ve haklarından vergiborcuna yetecek miktarının tahsil dairesince haczedilir.

6183 sayılı Kanunun 74’üncü maddesine göre, haczedilen her türlü malların satılarak paraya çevrileceği hükme bağlanmıştır. Madde hükmüne göre, satıştan elde edilen bedelden, takip masrafları ve takip edilen amme alacağı düşüldükten sonra geriye kalan kısım borçlunun ödeme zamanı gelmiş veya vadesi gelmiş borçlarına mahsup edilir ve artanı, hacze iştirak etmiş başka daire yoksa borçluya verilir, hacze iştirak etmiş başka daire varsa, artan kısımdan evvela bu dairelerin alacakları ayrıldıktan sonra, bakiyesi borçluya verilir. Satışa çıkarılan hacizli malın, satışından elde edilecek bedelin vergiborcundan önce ödenmesi gereken borçlarla birlikte takip giderlerini karşılayamayacağının kesin olarak anlaşıldığı hallerde, tahsil dairesinin satışı erteleme yetkisi vardır. Ancak, tahsil dairesinin satışı ertelemesinin, vergi borcundan önce alacağı bulunan kişilerin takip haklarını etkilemeyeceği tabiidir.

Haczin Kaldırılması

Vergi haczinin kaldırılması, borcun ödenmesi veya belirli şartların sağlanması durumunda mümkündür. 6183 sayılı Kanun’un 74/A maddesi, bazı hallerde haczin kaldırılmasına olanak tanımaktadır. Bu maddeye göre sağlanması gereken şartlar şunlardır:

Haczedilen malın 6183 sayılı Kanun’un 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralıbendinde sayılan mallardan olması. Bu maddede kastedilen mallar ise borçlunun veya borçlu lehine üçüncü kişiler tarafından vergi dairesine teminat gösterilmiş,daha sonrasında alacaklı vergi dairesinindüzenlediği haciz evrakınadayanılarak haczedilen menkul ve gayrimenkul mallardan oluşmaktadır.
Haczedilen mala biçilen değer ile yüzde on fazlasının, ilk sırada haczi bulunan vergi dairesineödenmesi gerekir.Madde kapsamında ödenmesi gereken tutar, MaliyeBakanlığına bağlıvergi dairelerine olan ödeme zamanı gelmiş, tecil edilmiş veya vadesi gelmiş borçların toplamından fazla olamaz.Haczedilen mala ilişkin takip masraflarının da ayrıca ödenmesi gerekmektedir.
Menkul ve gayrimenkul mallardaki haciz işlemine karşı ayrıca bir dava açılmaması eğer açılmış ise açılmış davalardan vazgeçilmesi gerekmektedir.

Haczin Kaldırılması Süreci

İlk olarak haczi kaldırılmak istenen menkul veya gayrimenkul üzerinde ilk sırada haczibulunan vergi dairesine borçlunun (malın üçüncü şahsa ait olması halinde borçlu veya üçüncü şahsın) kanunun 74/A maddesine dayanarak haczin kaldırılmasını istediğine dair dilekçe vermesi gerekir.

Ardından, haciz uygulanan mala bilirkişi tarafından biçilmiş değer ile bu değerin yüzde on fazlasını, ilk sırada haczi bulunan vergi dairesine toplam borcu geçmeyecek şekilde ödenmesi gerekir. Bu ödenen değerden ayrı olarak haciz işleminin takip masraflarının da ödenmiş olması gerekir.

Son olarak söz konusu haciz işlemine ayrıca dava açılmamış, açılmış davalardan vazgeçilmiş ve kanun yollarına başvurulmamış, eğer başvurulmuşsa vazgeçilmişolması gerekmektedir. Eğer, vergidairesinin veya malı teminat olarak göstermiş üçüncü kişinin, açmış olduğu dava veya devam eden kanun yolu süreci varsa;vergidairesinin veya malı teminat olarak göstermiş üçüncü kişinin bu davalardan veya kanun yollarından feragat ettiklerine ilişkin dilekçeyi, ilgilimahkemeye vermeleri gerekmektedir.Eğer varsa diğer vergi dairelerinin haczi de ilk vergi haczi tatbik eden vergi dairesinin diğer vergi dairelerine bildirimi üzerine diğer vergi dairelerinin de haczi kalkmış olur.

Haczin Kaldırılmasının Hukuki Sonuçları

Haczin kaldırılması, borçlunun mal varlığı üzerindeki kısıtlamaların sona ermesi anlamına gelir. Bu durumda, borçlu mal varlığını serbestçe tasarruf edebilir. Ayrıca, haczin kaldırılması ile birlikte borçlunun kredi notu ve mali durumu da olumlu yönde etkilenir.

Haczin kaldırıldığı tarihten itibaren üç ay boyunca vergi daireleri, 6183 sayılı kanunun 13’üncü maddesindeki ihtiyati haciz hükümleri saklı kalmak kaydıyla, herhangi bir haciz işlemi uygulayamaz. Ancak mal üçüncü kişinin gösterdiği bir teminatsa üçüncü kişinin kendisine ait vergi borcu için geçerli değildir.

Ayrıca, 74/A maddesine göre, bu maddeden yararlanmak üzere başvuruda bulunarak hacze karşı açtığı davalardan vazgeçen borçlunun, haczi kaldırılan mal ile ilgili açtığı davaların mahkemelerce incelenmeyeceği ve herhangi bir sebeple incelenerek karara bağlanması halinde bu karar hükümsüzdür.

Haczin Kaldırılmasında Zamanaşımı

Vergi borçları için konulan hacizlerin belirli bir süre içinde kaldırılması gerekmektedir. 6183 sayılı Kanun’un 102. maddesi uyarınca, kamu alacaklarının tahsil zamanaşımı süresi 5 yıldır. Bu süre içinde tahsil edilemeyen borçlar zamanaşımına uğrar ve haciz kaldırılır.

Sonuç

Vergi haczinin iptali, borçlunun mali durumunu düzeltmesi ve mal varlığı üzerindeki kısıtlamaların kaldırılması açısından büyük önem taşır. Bu süreçte, borçlunun gerekli şartları yerine getirmesi ve vergi dairesi ile işbirliği yapması gerekmektedir. Haczin kaldırılması ile birlikte borçlu, mali açıdan daha rahat bir duruma gelir ve mal varlığını serbestçe tasarruf edebilir.